Lễ trao giải Homo Homini vinh danh blogger, nhà báo Phạm Đoan Trang

Trần Quang Thành (Danlambao) tường trình từ Praha - Tối thứ Hai 5 tháng 3 năm 2018, tại nhà thờ St. Anne ở Praha, thủ đô nước Cộng hòa Séc đã diễn ra lễ trao giải Nhân quyền Homo Homini vinh danh blogger Việt Nam – nhà báo Phạm Đoan Trang.

Buổi lê được tổ chức cùng với sự kiện khai mạc Liên hoan phim nhân quyền quốc tế lần thứ 20 ONE WORLD 2018

Giải thưởng Homo Homini do tổ chức nhân quyên quốc tế People in Need có trụ sở tại nước Cộng hòa Séc đặt ra từ năm 1990. Hàng năm trao giải vinh danh cá nhân hoặc nhóm người đã thể hiện sự can đảm to lớn trong việc thúc đẩy nhân quyền và dân chủ.

Thay mặt tổ chức nhân quyên quốc tế People in Need, ông Jan Urban -nhà báo Séc- đã trao giải thưởng nhân quyền Homo Homini cho cô Nguyễn Thanh Mai, đại diện blogger, nhà báo Phạm Đoan Trang.

Sau đây là lời phát biểu của cô Nguyễn Gthanh Mai

YouTube phát biểu của cô Thanh Mai

Cô Nguyễn Thanh Mai tham gia hoạt động nhân quyên ở Cộng hòa Séc. Cô nói:

Thưa các quý ông quý bà

Việc Đoan Trang nhờ tôi thay mặt cô nhận giải Homo Homini làm tôi hoàn toàn bất ngờ. Ngay tại đây lúc này có bao nhiêu người còn xứng đáng thay mặt cô hơn tôi. Tuy nhiên, Đoan Trang nhờ tôi bởi chính quyền Việt Nam đã không cho tôi về nước, và vì thế họ khó có thể dễ dàng trừng phạt tôi vì việc tôi đứng ở đây. Và nay thì tôi đang đứng ở đây trước các quý vị.

Ở Việt Nam Đoan Trang được biết đến nhiều phần nhờ các bài báo mà cô viết về các đề tài nhức nhối, như cưỡng chế đất, các bản án tử hình bất công, các vụ bắt bớ và bỏ tù các bloger. Nếu như chúng ta nhớ lại thời toàn trị trước kia, người Séc và người Slovakia cũng né tránh các đề tài mang tính xã hội - chính trị như thế nào - theo cách nói của Vaclav Havel, họ ẩn náu trong các hầm trú riêng tư - thì có lẽ chúng ta sẽ hiểu được, trong một xã hội toàn trị, một tác giả cần có các lý lẽ đơn giản, logic và cụ thể đến như thế nào để người dân có thể vượt qua nỗi sợ hãi đầy bản năng vì bị theo dõi, và trở thành bạn đọc của tác giả ấy, cho dù chỉ là trên mạng xã hội. Và tác giả ấy phải cương quyết và quả cảm đến thế nào khi trực diện với cả một bộ máy được ngụy trang rất khéo dưới tấm áo choàng là một hệ thống tư tưởng.

Đoan Trang là một tác giả như thế.

Chúng tôi nói chuyện với nhau lần đầu vào năm 2014. Tôi nhận thấy cô ấy tự chọn con đường của mình, và mẹ cô thì vô cùng lo lắng, bởi ý thức được các mũi đòn ác hiểm hướng đến con gái mình. Hồi đó cô nói, ý nghĩ về mẹ luôn dằn vặt cô nhiều nhất. Sau này, tôi mới hiểu, nỗi lo cho người thân cũng là một điểm chung của phần lớn các nhà hoạt động. Tuy nhiên Trang vẫn bền bỉ đi tiếp. Ngày 24.2.2018 cô viết trên Facebook của mình: "Tôi đấu tranh để chống độc tài, và vì nhà nước cộng sản ở Việt Nam hiện nay là nhà nước độc tài, nên tôi đấu tranh để xóa bỏ nó".

Gần 30 năm sau Cách mạng Nhung, nhưng tôi vẫn cho rằng, rất cần nhắc lại các bài học từ chế độ trước. Tôi nghĩ, điều nguy hiểm lớn nhất của chủ nghĩa cộng sản nằm ở khả năng hơn người của nó để phát hiện, phát huy và phát triển những tính cách thấp kém nhất vốn tiềm tàng một cách tự nhiên trong từng cá thể con người. Và với tôi, giải thưởng Homo Homini là một con đường với một hướng đi hoàn toàn khác, đó là con đường của con người dành cho con người.

Vì Đoan Trang, vì bản thân, vì các nhà hoạt động mà tôi quen và chưa quen, vì các giá trị con người mà vốn là nền tảng cho một xã hội ổn định và luôn phát triển trong hài hòa và hòa bình, tôi xin cám ơn vì giải thưởng cao đẹp và truyền cảm hứng này mà People in Need đã trao tặng cho một trong các đại diện nổi bật nhất của phong trào vì dân chủ tại Việt Nam. Mặc dù tôi quả thật không biết, liệu các hoạt động vì dân chủ ở Việt Nam có đủ mạnh mẽ để được coi là phong trào.

Khi Đoan Trang đề nghị tôi thay mặt cô nhận giải, tôi thấy đây là một chuyện thật phi lý. Logic ở đâu, khi giải thưởng cho một người không được ra khỏi Việt Nam, lại do một người không được vào Việt Nam nhận hộ? Thêm nữa, chính quyền Việt Nam hẳn là có thể coi hành động này là một biểu hiện chống đối. Tôi xin khẳng định với tất cả mọi người rằng qua hành động này, tôi chỉ muốn khẳng định quyền được tự do quyết định của chính mình. Bởi vì để không bị mất đi quyền của mình, người ta không được để mặc cho quyền đó bị tước đoạt một cách dễ dàng. Tôi ước được sớm gặp lại Đoan Trang. Và ngày đó sẽ không thiếu sự hiện diện của giải Homo Homini của cô ấy.

Tai buổi lễ, cô Lina Ben Mhenni, một blogger và nhà báo người Tunisia được đề cử giải Nobel hòa bình.đã phát biểu khẳng định vài tro của mọi người và các tổ chức đâu tranh cho nhân quyền, dân chủ và tự do trên thế giới.

Toàn cảnh buôi lế trao giai Nhân quyên Homo Homini vinh danh blogger - nhà báo Phạm Đoan Trang tối 5/3/2013 tại Praha, Thủ dô Công hòa Séc